Birleşik Krallık, teknoloji devlerine karşı açılan toplu davalar açısından tarihi bir dönemece giriyor. Pazartesi günü başlayan davada Apple, uygulama mağazasından indirilen yazılımlar için “aşırı ve adaletsiz” ücretler talep ettiği gerekçesiyle 1.5 milyar sterlinlik bir talep ile karşı karşıya. Bu dava, ülkedeki ilk büyük teknoloji antitröst davası olarak tarihe geçecek.
Dava, Apple’ın uygulama mağazasında yapılan satın alımlarda yüzde 30’a kadar komisyon alarak, baskın pazar konumunu kötüye kullandığı iddialarını içeriyor. Son dakika bir anlaşma sağlanmazsa, şirket, Rekabet Temyiz Mahkemesi’nde yedi hafta sürecek bir mahkeme maratonuna girecek.
Apple’ın yeni CFO’su Kevan Parekh de bu süreçte ifade verecek.
Apple’ın karşı karşıya kaldığı bu dava, dünya genelinde teknoloji devlerine yönelik artan hukuki baskıların son halkası. ABD Adalet Bakanlığı, Apple’ın Uygulama Mağazası kurallarının rekabeti engellediğini savunarak dava açmıştı. Ancak Apple, Fortnite’ın yaratıcısı Epic Games ile 2020 yılında başlayan ve 2022’de sonuçlanan benzer bir davadan büyük ölçüde yara almadan çıkmayı başarmıştı.
İngiltere’deki dava milyonlarca tüketici adına açıldı
Apple’a karşı dava, milyonlarca Birleşik Krallık tüketicisi adına açıldı. Davacılar, Apple’ın iPhone ve iPad gibi cihazlar için yazılım geliştiren geliştiricileri yalnızca şirketin uygulama mağazasını kullanmaya zorladığını ve böylece tekel yarattığını iddia ediyor.
Dava, “sınıf temsilcisi” olarak hareket eden King’s College London öğretim görevlisi Rachael Kent tarafından yönetiliyor.
Kent ve ekibi, Apple’ın geliştiricilere uyguladığı “aşırı ve adaletsiz” komisyonların, yazılım indiren ve uygulama içi içerik veya hizmet satın alan tüketicilere yansıtıldığını savunuyor.
Apple, davanın “temelsiz” olduğunu belirterek suçlamaları reddediyor. Şirket, “Uygulama Mağazası komisyonlarımız, diğer dijital pazar yerleri tarafından alınan komisyonlarla büyük ölçüde paraleldir,” açıklamasını yaptı. Ayrıca Apple, geliştiricilerin büyük çoğunluğunun, yıllık geliri 1 milyon dolardan az olan küçük işletmelere uygulanan yüzde 15’lik indirimli komisyondan yararlandığını ekledi.
Davacıların iddiaları
Davacılar, Apple’ın uygulama mağazasında aldığı komisyonların “fahiş” olduğunu ve yazılımın üçüncü taraf platformlarda da sunulması durumunda bu komisyonların çok daha düşük olacağını savunuyor. İddialara göre Apple, iOS cihazları ve yazılımlarından oluşan “ekosistemi” içinde pazar gücünü pekiştirmiş durumda.
Büyük Teknoloji Şirketleri Yakından İzliyor
Birleşik Krallık’ta rekabet yasalarını ihlal eden şirketlere karşı toplu dava açılmasına izin veren düzenlemeler on yıl önce yürürlüğe girdi. Ancak bu davalar, genellikle uzun prosedürel tartışmalar nedeniyle gecikmelerle karşılaşıyor. Apple’a karşı açılan dava, sektörde bu tür iddiaların mahkemeye taşındığı ilk örnek olacak.
Antitröst avukatları ve bu tür davaları finanse eden yatırım fonları, Apple davasını dikkatle izliyor. Bu dava, Alphabet, Microsoft ve Meta gibi teknoloji devlerine yönelik açılmış diğer benzer davaların da geleceğini şekillendirebilir.
Apple davası, Birleşik Krallık’ta toplu davalar açısından hareketli bir dönemin ortasında geliyor. Geçtiğimiz ay, telekom operatörü BT, sabit hat müşterilerinden fazla ücret aldığı iddialarını çürüterek bir davadan zaferle ayrıldı. Öte yandan Mastercard, kart ücretleriyle ilgili bir anlaşmazlığı 200 milyon sterlin ödeyerek çözdü. Ancak bu miktar, davacıların başlangıçta talep ettiği 14 milyar sterlinin yalnızca küçük bir kısmını oluşturuyor.
Apple, davacılar tarafından “piyasa tanımının yanlış yapıldığı” iddiasını mahkemede savunacak. Şirket, iOS uygulamalarına odaklanmanın yanıltıcı olduğunu ve dijital işlemler ile cihazlar için daha geniş pazarlarda baskın bir konumda olmadığını öne sürüyor. Ayrıca, uygulama mağazası komisyonlarının sadece ödeme işlemleri için değil, güvenlik incelemeleri, pazarlama, içerik seçimi ve geliştirici araçlarına yapılan yatırımlar için de kullanıldığını belirtiyor.
İlginizi çekebilir: Tim Cook’un maaşı artmadı, kazancı fırladı