Çarşamba günü, Azerbaycan Hava Yolları’na ait bir uçak Kazakistan’da düşerken, enkazdan sağ çıkan yolcuların görüntüleri, bu tür yıkıcı kazalarda nasıl hayatta kalınabileceğine dair pek çok soruyu gündeme getirdi. Azerbaycan uçak kazası nedeni ile ilgili sorular devam ederken, bazı veriler sağ kurtulanlarla ilgili bir soruyu ortaya çıkardı: Uçak kazasında koltuk önemli mi? Arka koltuk bilmecesi…
Azerbaycan uçak kazası nedeni
Bir uçak kazasında hayatta kalma olasılığı, genellikle kazanın koşullarına bağlı olarak değişkenlik gösteriyor. Azerbaycan’daki kazanın neden olduğu henüz belirlenmiş değil ve uçağın neredeyse yarısı hayatta kalan yolcuların nasıl sağ kaldığı da tam olarak anlaşılabilmiş değil. Ancak Business Insider’ın haberine göre uzmanlar, oturma düzenlerinin ve uçuş ekibinin müdahale şeklinin hayatta kalma oranları üzerinde önemli bir etkisi olduğunu vurguluyor.
Uçak kazasında koltuk önemli mi? Arka koltuk bilmecesi
2015 yılında Time dergisi tarafından yapılan bir analizde, 1985 ile 2000 yılları arasında gerçekleşen 17 kazada sağ kalan yolcuların hangi koltuklarda oturdukları incelendi. Araştırma, uçağın arka kısmında oturan yolcuların ölüm oranlarının daha düşük olduğunu ortaya koydu. Uçakların arka üçte birlik kısmında ölüm oranı yüzde 32 olarak kaydedilirken, en düşük ölüm oranı yüzde 28 ile arka orta koltuklarda görüldü.
Buna karşın, uçağın orta kısmında ölüm oranı yüzde 39, ön kısmında ise yüzde 38 olarak belirlendi. Çalışma ayrıca, orta koridor koltuklarında ölüm oranının yüzde 44’e kadar çıktığını da gösterdi. 2007 yılında Popular Mechanics dergisi tarafından yapılan bir araştırma da benzer bulgulara ulaşmıştı. Bu araştırmada arka bölümdeki hayatta kalma oranı %69 olarak belirlenmişti.
Arka koltuklar G-kuvvetinden daha az etkileniyor
Uçak kazalarında arka koltukların daha güvenli olmasının bir nedeni, çarpışma anında uçağın ön ve orta kısımlarının çoğu zaman daha fazla darbe alarak daha fazla hasar görmesi. Bu durum, uçağın arka kısmının daha sağlam kalmasına ve yolcuların hayatta kalma şansının artmasına yol açabilir. Uçak kazalarının birçok örneği, bu olguyu destekler nitelikte.
1985 yılında Japonya Hava Yolları’na ait bir uçak, bir dağa çarparak düştüğünde, arka koltuklarda oturan dört kişi hayatta kalmayı başarmıştı. Uçakta 520 kişi hayatını kaybetmişti. Ayrıca, 1985 yılında Texas’ta Delta Air Lines’a ait bir uçak kazasında da çoğu hayatta kalan yolcu, arka koltuklarda oturuyordu.
2012 yılında Discovery Channel, bir Boeing 727 uçağını çöl ortamında kasıtlı olarak düşürerek hayatta kalma oranlarını inceledi. Yapılan testlerde, uçağın ön kısmı, ortası ve arka kısmı arasındaki G-kuvveti farklarının hayatta kalma oranlarında büyük rol oynadığı gözlemlendi.
Mürettebatın eylemleri de hayatta kalma oranını artırabilir
Bir uçak kazasında hayatta kalma şansını artıran diğer önemli faktör ise mürettebatın müdahalesi. Pilotların hızlı karar alması ve kabin ekibinin doğru reaksiyonları, hayatta kalma oranlarını ciddi şekilde etkileyebilir. Azerbaycan Hava Yolları Başkanı Samir Rzayev, kazada hayatını kaybeden pilotları, görevlerini yerine getirirken gösterdikleri kahramanlıkla anmıştı.
2009 yılında, Chesley “Sully” Sullenberger’in pilotluğundaki US Airways uçağı, motor arızası nedeniyle New York’taki Hudson Nehri’ne acil iniş yapmıştı. Bu karar, 155 kişinin hayatını kurtarmıştı. 1989’da Iowa’da meydana gelen bir kazada ise, pilotlar, iniş takımlarını açık tutarak uçağın çarpma etkisini hafifletmiş ve 296 kişiden 184’ü hayatta kalmayı başarmıştı.
En güvenli koltuk yok: Her kaza farklıdır
Federal otoriteler, her kaza farklı olduğundan, uçakta “en güvenli koltuk” diye bir şey olmadığını belirtiyor. Bir kazanın sonucunu etkileyen faktörler arasında uçağın yere çarpma şekli, yangın çıkıp çıkmaması ve uçaktaki diğer durumlar yer alıyor.
Örneğin, 1977’deki Tenerife faciasında, Pan Am uçağının ön kısmındaki 61 kişi hayatta kalmıştı. Bu kişiler, uçaklarının daha az hasar aldığı bölümde oturuyordu.
Uçak kazalarının her biri farklı sonuçlar doğurmuş olsa da uçuş güvenliği her geçen yıl daha da artıyor. 2020’de yapılan bir Ulusal Taşımacılık Güvenliği Kurulu (NTSB) raporu, 2001 ile 2017 yılları arasında ticari uçak kazalarına karışan yolcuların sadece yüzde 1,3’ünün hayatını kaybettiğini, bu oranın 1983 ile 2000 yılları arasında yüzde 4,7 olduğunu gösterdi.
Azerbaycan uçak kazası: Kaç kişi öldü?
Kazada 29 kişinin hayatta kaldığı, 38 kişinin ise hayatını kaybettiği belirtildi.
İlginizi çekebilir: ÖTV’siz alınabilecek araçlar