Dünya çapında bilim insanları ve mühendisler, neredeyse iki yüzyıldır vakum tüpü taşıma hayalini gerçeğe dönüştürmeye çalışıyor. 2013 yılında Elon Musk, Hyperloop adıyla tanıttığı projesiyle bu hayali yeniden gündeme getirmişti. Hyperloop, şehirler arası 1.000 km/saat hızla seyahat etmeyi vadeden, vakum tüpleri içinde hareket eden bir ulaşım sistemiydi. Ancak, Musk’ın elektrikli araçlar, roketler ve uydu projelerindeki başarılarına rağmen, Hyperloop bir türlü başarıya ulaşamadı. Şimdi Çin, Hyperloop hayalini gerçeğe çevirecek gibi duruyor.
Elon Musk’ın Hyperloop hayalini Çin yapacak
Hyperloop’un başarısızlığı, çözülmesi imkansız engellerle mücadele etmek zorunda kalmasından kaynaklanıyordu. Uçak kabinlerinden 200 kat daha büyük bir basınç farkı, sızmaya eğilimli beton yapılar, manyetik direnç sorunları ve felakete yol açmamak için demir yolunda ve köprülerde milimetre hassasiyetinde mühendislik gereksinimleri, Musk’ın projeyi terk etmesine yol açtı. Batılı teknoloji dünyasında, Hyperloop’un çöküşü, aşırı iyimserlik ve kibirle ilişkilendirildi.
Ancak, dünyanın diğer tarafında, Çinli mühendisler bu zorlukların üstesinden gelmeyi başardı. 2024 yılında, Shanxi eyaletinde Yanggao ilçesinde 2 km uzunluğunda bir manyetik levitasyon (maglev) Hyperloop test hattı kuruldu. Çinli mühendislerin, Hyperloop’un karşılaştığı zorlukları aşmak için geliştirdiği yeni mühendislik çözümleri, bu sistemin hayata geçmesini mümkün kıldı.
Çin’in çözümü, pahalı metal borulardan vazgeçmekti. Çinli mühendisler, çelik kabuklarla kaplanmış ve vakumla mühürlenmiş beton birleşiminden oluşan kompozit N şeklindeki kirişleri tercih etti. Bunun yanında, manyetik sürüklenmeyi engellemek için epoksi kaplanmış donatı çubukları ve cam elyafı takviyesiyle iç yapıyı oluşturdu. Bu yenilik, enerji kaybını üçte bir oranında azaltmayı başardı.
Dış yapıda, sıcaklık değişimlerine uyum sağlayacak şekilde oluklu çelik genleşme eklemleri kullanıldı ve lazerle yönlendirilmiş gerilme ızgaraları, hattın her milimetresini 0,05 mm hassasiyetle hizalamayı başardı. Çinli mühendisler, bu yapıları bir tür “hava geçirmez kale” olarak tanımlıyor.
Betonun vakumda kırılması gibi bir problemle de karşılaşıldı. Ancak Çinli mühendisler, bu durumu, bazalt lifleri, silika dumanı ve ön-vakum kürlemesi karışımıyla aşmayı başardılar. Yaptıkları denemeler, bu özel betonun on yıllarca süren vakum basıncına dayanabileceğini kanıtladı.
Hyperloop’un başarısızlık sebeplerinden biri de, manyetik dirençti. 1.000 km/saat hızla hareket eden bir aracın manyetik sürüklenmesi, aşırı derecede artar. Musk’ın projelerinde bu sorun, çelikten gelen girdap akımları nedeniyle çözülemedi. Ancak Xu Shengqiao ve ekibi, süper iletken bobinleri yeniden konumlandırarak manyetik akışı optimize etti. Ayrıca, düşük karbonlu çelik ızgaralar, geleneksel donatıların yerini alarak manyetik sürüklenme sorununu ortadan kaldırdı.
Çin’in yaklaşımı, modülerlik üzerine kuruldu. Prefabrik tüp bölümleri seri üretimle üretiliyor ve bu sayede maliyetler yüzde 60 oranında azaltılıyor. Ayrıca, dağılmış vakum pompaları sayesinde enerji tüketimi minimuma indirilmiş. Yapay zeka algoritmaları, bakım ihtiyaçlarını önceden tahmin ediyor, bu da sistemi çok daha verimli hale getiriyor.
Çin’in bu projesi, yalnızca bir laboratuvar denemesiyle sınırlı değil. Araştırmacılara göre, bu sistem gelecekte genişletilecek ve daha uzun mesafeler kat edebilecek. Ancak bu projede hala bazı engeller bulunuyor. 1.000 km/saat hızında ticari ulaşım sağlamak için yüzlerce milyar yuan yatırımı gerekecek. Pekin-Şanghay hattı için bu, Çin için bile büyük bir yatırım riski taşıyor. Ayrıca, uzun tüplerdeki termal genleşme ve yolcu acil durum protokolleri gibi unsurlar henüz test edilmedi.
İlginizi çekebilir: 15 yıl sonra gelen sürpriz