NASA, Uluslararası Uzay İstasyonu’na (ISS) yapılacak rutin bir uçuş için kullanılacak astronot kapsülünü değiştirdi. Bu beklenmedik karar, istasyonda planlanandan çok daha uzun süre kalan iki Starliner astronotunun biraz daha erken Dünya’ya dönmesine olanak sağlayacak. Bu, uzayda mahsur kalan astronotlar için kurtuluş olabilecek mi?
Uzayda mahsur kalan astronotlar nasıl kurtulacak?
ABD’nin uzay ajansı, Crew-10 misyonu için başlangıçta yeni üretilecek bir SpaceX kapsülü kullanmayı planlıyordu. Ancak üretimde yaşanan gecikmeler nedeniyle NASA, daha önce uzaya çıkmış olan bir SpaceX Crew Dragon kapsülünü kullanma kararı aldı. Bu değişiklik, Crew-10’un fırlatma tarihini 25 Mart’tan 12 Mart’a çekti. NASA yetkilileri, daha önce üç ayrı görevde kullanılan ve “Endeavor” adı verilen Crew Dragon kapsülünün uçuşa hazır olup olmadığını değerlendireceklerini açıkladı.
Bu gelişmeler, geçen yaz Boeing’in sorunlu Starliner kapsülüyle Uluslararası Uzay İstasyonu’na gönderilen astronotlar Butch Wilmore ve Suni Williams’ın dönüş sürecini doğrudan etkiliyor. İkilinin dönüşü, Crew-10’un dört kişilik mürettebatının istasyona ulaşmasına bağlıydı. Bu, ISS’teki Amerikalı mürettebatın normal seviyede tutulmasını sağlamak için kritik bir adımdı.
NASA’nın planında bu değişiklik, ABD’nin eski Başkanı Donald Trump’ın geçen ay SpaceX CEO’su Elon Musk’a yaptığı çağrının ardından geldi.
Trump, Musk’tan Wilmore ve Williams’ı “mümkün olan en kısa sürede” Dünya’ya geri getirmesini istemişti.
Trump’ın bu baskısının ardından NASA, astronotları “mümkün olan en kısa sürede” geri getirme planlarını doğruladı. Ancak Salı günü yapılan açıklamada, Crew-10 kapsülünün değiştirilme kararının Starliner ekibini erken geri getirmekle ilgili olup olmadığına dair doğrudan bir ifade yer almadı.
NASA’nın Ticari Mürettebat Programı Başkanı Steve Stich, yaptığı açıklamada, “İnsanlı uzay uçuşu beklenmedik zorluklarla doludur.” ifadelerini kullanarak SpaceX’in esnekliğini övdü.
Trump’ın bu hamlesi, bir ABD başkanının NASA’nın titizlikle oluşturduğu ISS programına yaptığı nadir müdahalelerden biri olarak değerlendiriliyor. Ayrıca, Wilmore ve Williams’ı aniden siyasi tartışmaların merkezine oturttu. Trump, astronotların beklenmedik şekilde uzun süre uzayda kalmasından selefi Joe Biden’ı sorumlu tuttu. Ancak Biden’ın NASA’nın bu programıyla doğrudan bir ilgisi bulunmuyordu.
Öte yandan, Elon Musk da Trump’ın talebini kamuoyu önünde kabul ederek Biden’ı eleştirdi. Ancak gerçek şu ki, SpaceX NASA ile birlikte çalışarak Boeing’in mühendislik hatalarından kaynaklanan bu sorunu çözmeye çalışıyordu. Uzay araştırmaları camiasında geniş kabul gören görüş, Starliner krizinin esas sorumlusunun Boeing olduğu yönündeydi.
Crew Dragon kapsülünün değiştirilmesi kararı, SpaceX’in bu yıl içinde planladığı özel uzay misyonlarını da doğrudan etkiledi. NASA’nın Crew-10 için Endeavor kapsülünü kullanma kararı, SpaceX’in Fram2 özel astronot görevinde bu kapsülü kullanma planlarını sekteye uğrattı.
Bu gelişmeyle ilgili olarak Fram2 görevinin komutanı, Maltalı kripto girişimcisi Chun Wang, sosyal medya platformu X’te “Artık Güney Kutbu’nu gündüz ışığında göremeyeceğiz” ifadelerini kullandı ve üzgün bir emoji ekledi. Wang, Crew-10 kararına dair çıkan söylentilere yanıt vererek, bu misyonda SpaceX filosundaki farklı bir Crew Dragon kapsülünün kullanılacağını belirtti.
Crew-10 değişikliğinin etkilediği bir diğer önemli görev ise Axiom’un planladığı bir Crew Dragon uçuşu oldu. Axiom, bu görev kapsamında Hindistan, Polonya ve Macaristan’dan devlet astronotlarını uzaya göndermeyi planlıyordu. Houston merkezli Axiom, özel ve devlet astronotları için Crew Dragon ile uzay görevleri düzenleyen bir şirket olmasına rağmen, konuya ilişkin herhangi bir açıklama yapmadı.
NASA’nın Ticari Mürettebat Programı kapsamında SpaceX, Crew Dragon kapsülünü geliştirmek için yaklaşık 3 milyar dolarlık fon aldı. NASA, bu program ile özel sektörü uzay uçuşlarına teşvik etmeyi, maliyetleri düşürmeyi ve uzay araştırmalarında yeni bir çağ başlatmayı hedefliyordu.
Ancak Boeing’in Starliner kapsülü, aynı NASA programı kapsamında geliştirilmiş olmasına rağmen, ciddi mühendislik sorunlarıyla boğuştu. Starliner, geçen yıl Boeing’in teknik arızalar nedeniyle yaşadığı büyük aksaklıklar sonucu, Wilmore ve Williams’ı ISS’te bırakıp Eylül ayında mürettebatsız olarak Dünya’ya geri dönmek zorunda kaldı.
Boeing’in Starliner krizinin ardından NASA, SpaceX’in güvenilirliğine daha fazla ağırlık vermeye başladı. Crew Dragon’un Crew-10 misyonunda kullanılması kararı, bu dönüşümün bir parçası olarak görülüyor. Ancak bu değişiklik, SpaceX’in ticari astronot programlarını da etkileyerek, özel sektör ve hükümet destekli uzay misyonları arasındaki dengeyi bozdu.
İlginizi çekebilir: Duolingo’nun baykuşu öldü