ABD Başkanı Donald Trump vergi konusunda yeni bir açıklama daha yaptı. Yapılan açıklamaya göre ithal yarı iletken çiplere uygulanacak gümrük vergisi oranı artacak. Trump, sektördeki bazı şirketler için esneklik göstereceklerini belirterek, ABD’de çip ve yarı iletken üretiminin artırılması gerektiğini vurguladı. Başkanın bu açıklamaları, akıllı telefonlar ve bilgisayarlar gibi tüketici ürünlerinin Çin’e yönelik vergi muafiyetinden yalnızca geçici olarak faydalanabileceğine işaret ediyor.
Donald Trump: Çipleri kendi ülkemizde üreteceğiz
Florida’daki West Palm Beach’teki malikanesinden Washington’a dönüş yolunda, Air Force One uçağında gazetecilere konuşan Trump, “Bunu diğer birçok şirketten ayırmak istedik çünkü çiplerimizi, yarı iletkenlerimizi ve diğer şeyleri kendi ülkemizde üretmek istiyoruz” dedi. Akıllı telefonların muaf tutulmaya devam edip etmeyeceği sorusuna net bir yanıt vermeyen Trump, “Belirli bir esneklik göstermek zorundasınız. Kimse bu kadar katı olmamalı,” şeklinde konuştu.
Aynı gün erken saatlerde Trump, yarı iletken sektörüne yönelik ulusal güvenlik temelli bir ticaret soruşturması başlattığını duyurdu. Sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, “Yarı iletkenleri ve TÜM ELEKTRONİK TEDARİK ZİNCİRİNİ önümüzdeki Ulusal Güvenlik Vergi Soruşturmaları kapsamında inceliyoruz,” ifadelerini kullandı.
Beyaz Saray, Cuma günü yüksek oranlı karşılıklı tarifelerden bazı ürünlerin muaf tutulacağını açıklamıştı. Bu açıklama, teknoloji sektöründe bir nebze olsun umut yaratmış; akıllı telefonlar ve dizüstü bilgisayarlar gibi günlük tüketici ürünlerinin fiyatlarının artmayacağı düşünülmüştü. Ancak Trump’ın Ticaret Bakanı Howard Lutnick, Pazar günü yaptığı açıklamada bu umutları boşa çıkardı. Lutnick, Çin’den gelen kritik teknoloji ürünlerine, yarı iletkenlerle birlikte önümüzdeki iki ay içinde yeni gümrük vergileri getirileceğini belirtti.
Geçtiğimiz hafta Trump’ın tarifeler konusunda sergilediği tutarsız tutum, 2020’deki COVID-19 pandemisinden bu yana Wall Street’te görülen en sert dalgalanmalara neden oldu. Gösterge endekslerden S&P 500 (.SPX), Trump’ın 20 Ocak’ta göreve başlamasından bu yana yüzde 10’dan fazla değer kaybetti.
Howard Lutnick, ABC’nin “This Week” programında yaptığı açıklamada, Trump’ın “özel odaklı” bir vergi sistemini akıllı telefonlar, bilgisayarlar ve diğer elektronik ürünlere önümüzdeki bir-iki ay içinde uygulayacağını belirtti. Bu vergiler, yarı iletkenler ve ilaç sektörünü de kapsayan sektörel tarifelerle birlikte yürürlüğe girecek. Söz konusu yeni vergiler, Trump’ın geçtiğimiz hafta Çin ithalatına yönelik artırdığı ve %125’e ulaşan “karşılıklı tarifelerin” dışında kalacak.
Lutnick, “Başkan, bu ürünlerin karşılıklı tarifelerden muaf olduğunu söylüyor ama yarı iletken tarifelerine dahil ediliyorlar. Bu vergiler muhtemelen bir-iki ay içinde yürürlüğe girecek,” diyerek, üretimin ABD’ye çekileceğini iddia etti.
Bu açıklamalara karşılık olarak Çin, Cuma günü ABD’den ithal edilen ürünlere yönelik gümrük vergilerini yüzde 125 seviyesine yükseltti. Çin Ticaret Bakanlığı, Pazar günü yaptığı açıklamada, Cuma akşamı açıklanan teknoloji ürünleri muafiyetlerinin etkilerini değerlendirdiklerini belirtti. Bakanlık, “Kaplanın boynundaki çanı ancak onu oraya takan çözebilir,” ifadelerini kullandı.
Trump’ın tarifelerine daha önce destek vermiş olan milyarder yatırımcı Bill Ackman, Pazar günü Başkan’a çağrıda bulunarak Çin’e yönelik tarifelerin üç ay süreyle askıya alınmasını talep etti. Ackman, Trump’ın Çin tarifelerini 90 gün süreyle durdurması ve geçici olarak yüzde 10’a indirmesi hâlinde, ABD’li şirketlerin tedarik zincirlerini Çin’den taşıma sürecinin daha az riskli ve kesintisiz olacağını belirtti.
NorthmanTrader’ın kurucusu ve baş piyasa stratejisti Sven Henrich ise sosyal medya platformu X üzerinden, “Yılın en büyük yükselişi, Lutnick kovulduğu gün yaşanır,” ifadelerini kullandı. Henrich, “Yönetim artık mesajı kimin kontrol ettiğini belirlemeli. Çünkü her gün değişiyor. ABD’li şirketler bu kadar belirsizlikle plan yapamaz, yatırım yapamaz,” diyerek tepkisini dile getirdi.
Demokrat Senatör Elizabeth Warren da ABC’nin “This Week” programında konuşarak Trump’ın tarife politikalarını eleştirdi: “Bir tarife politikası yok – sadece kaos ve yolsuzluk var.”
İthalat listesi açıklandı
ABD Gümrük ve Sınır Koruma Ajansı, Cuma akşamı ithalat vergilerinden muaf tutulan ürünlerin listesini yayımladı. Listede bilgisayarlar, dizüstü bilgisayarlar, disk sürücüleri, yarı iletken cihazlar, bellek çipleri ve düz panel ekranlar da dâhil olmak üzere 20 ürün kategorisi yer aldı.
NBC’nin “Meet the Press” programında konuşan Beyaz Saray Ticaret Danışmanı Peter Navarro, Çin’e müzakere çağrısı yaptıklarını açıkladı. Ancak Çin’in ölümcül fentanil tedarik zinciriyle olan ilişkisini eleştiren Navarro, Çin’i ABD’nin görüşme yürüttüğü ülkeler listesine dahil etmedi. Görüşme yapılan ülkeler arasında Birleşik Krallık, Avrupa Birliği, Hindistan, Japonya, Güney Kore, Endonezya ve İsrail yer aldı.
ABD Ticaret Temsilcisi Jamieson Greer ise CBS’nin “Face the Nation” programında yaptığı açıklamada, Trump’ın Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ile doğrudan görüşme planı olmadığını söyledi. Greer, Çin’in uyguladığı karşılık vergilerle ticaret gerilimini artırdığını ifade etti. Ancak Çin dışındaki ülkelerle bazı anlaşmalar konusunda umutlu olduğunu belirten Greer, “Hedefim 90 gün içinde anlamlı anlaşmalara ulaşmak ve önümüzdeki birkaç hafta içinde birkaç ülkeyle bunu başaracağımızı düşünüyorum,” dedi.
“Durgunluk kapıda”
Dünyanın en büyük hedge fonunun kurucusu olan milyarder Ray Dalio ise NBC’ye yaptığı açıklamada, tarifeler nedeniyle ABD’nin durgunluğa ya da daha kötü bir senaryoya sürüklenebileceği konusunda uyarıda bulundu.
“Şu anda bir karar noktasındayız ve durgunluğa çok yakınız,” diyen Dalio, “Bu süreç iyi yönetilmezse, durgunluktan daha kötü bir durumla karşılaşmaktan endişe ediyorum” ifadelerini kullandı.
İlginizi çekebilir: Netflix ruh halinizi anlayacak